Kanada Merkez Bankası, perakende kullanıcılarına yönelik dijital Kanada doları geliştirme ihtimalini değerlendiren teknik bir model ortaya koydu. Bu modelde, dijital paranın doğrudan kullanıcılar tarafından taşınabilmesi, işlem gizliliğinin ve hızının ön plana alınabilmesi amaçlanıyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ile iş birliğiyle geliştirilen OpenCBDC 2PC adlı yapı temel olarak alındı.
Gizlilik ve Anonimlik Merkezde
Çalışmada, dijital para sisteminin kullanıcılara nakitte olduğu gibi yüksek seviyede gizlilik sunmasına özel olarak odaklanıldı. Tasarımla, kişisel kimlik bilgilerinin işlem verilerinden ayrıştırılması mümkün kılınıyor. Böylece, kayıtsız kullanıcılar anonim olarak dijital cüzdanlarında para tutabiliyor. Kayıtlı olanlar ise işlem geçmişlerinin ve kimlik detaylarının merkez bankası tarafından görüntülenemeyeceği şekilde işlemlerini gerçekleştiriyor.
Ek olarak, sıfır bilgi ispatı (zero knowledge proof) gibi gelişmiş kriptografik yöntemlerle işlemlerde hem tutarların hem de transfer detaylarının sistemi işleten altyapıdan dahi gizlenmesi sağlanabiliyor. Araştırmacılar, böylelikle mevcut dijital ödeme sistemlerinden daha fazla bir gizlilik seviyesi yakalanabileceğini belirtiyor.
Bitcoin Mimarisi ve Özgürlük
Önerilen dijital Kanada doları modeli, Bitcoin’e benzer bir yapıya sahip. Sistem, kullanıcıların varlıklarını banka hesaplarında değil, Bitcoin’deki gibi “harcanmamış işlem çıktıları” şeklinde tutuyor. Fon transferleri ise iki aşamalı gerçekleşiyor: Merkezî kayıt güncelleniyor ve fonlar cüzdanlar arasında taşınıyor.
Bu yaklaşım sayesinde kullanıcılar, aracı kurumların ya da bankaların müdahalesi olmaksızın dijital nakit transferi yapabiliyor. Ayrıca, merkeziyetçi olmayan bir çözümle, finansal verilerin kamu kurumlarından ve bankalardan korunabilmesi mümkün hale geliyor.
Altyapı ve Teknik Zorluklar
Sistemin başarılı bir biçimde kullanılabilmesi için mevcut ödeme altyapısında bazı teknolojik güncellemeler gerekeceği vurgulanıyor. Özellikle mağazalarda kullanılan satış noktası cihazlarının dijital nakit ile uyumlu hale getirilmesi ve denetimli işlemler sırasında sistem performansının korunması için mühendislik çözümlerine ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
Kanada Merkez Bankası, bu modelin ortaya konmasının dijital Kanada doları çıkarılacağı anlamına gelmediğini, sadece olası bir ihtiyaç için sağlam bir teknik altyapı sağlandığını vurguluyor.
Kanada Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, “Bu araştırma doğrudan bir uygulama kararı değildir. Ortaya konulan bulgular, ihtiyaç duyulması halinde uygulanabilir bir teknik altyapı sunmaktadır,”
ifadeleriyle bu durum netleştirildi.
Yeni başbakan Mark Carney’in de geçmişte CBDC’lere sıcak yaklaşımı bilinse de, kararın kamuoyu ve teknik hazırlıklar çerçevesinde şekilleneceği ifade ediliyor. Model, kullanıcı gizliliği ve işlem esnekliği açısından geleneksel ve modern ödeme çözümleri arasında bir köprü olması yönüyle öne çıkıyor. Sistemin uygulanabilirliği ise, teknik ve altyapısal hazırlıklara bağlı olarak değerlendirilmeye devam ediyor.
