Sosyal medya devi olan Facebook her ne kadar stablecoin projesi Libra’nın whitepaper’ını 2019 Haziran ayında yayınlamış olsa da bu girişimin ayak sesleri aylar öncesinden duyulmaya başlamıştı.
Libra’dan Önce…
Öncelikle Facebook’un kendi kripto para birimini mi yoksa standart bir ödeme sistemi mi başlatacağı tartışıldı. Sonrasında “Acaba Facebook bir kripto para birimi mi çıkaracak?” sorusu kafaları kurcalamaya başladı. Ardından şirket içinden ismini paylaşmayan kişiler Facebook’un bir dijital para birimi üzerinde çalışmaya başladığı iddialarını gündeme getirdi. Sonrasında sosyal medya devinin kripto para birimini Global Coin adıyla piyasaya süreceği iddia edildi. BBC’nin paylaştığı haberde her ne kadar öncesinde Libra ismi İsviçre’de tescillenmiş olsa da kripto para projesinin Global Coin adıyla kullanıcıyla buluşacağı ifade edildi. Hatta aynı haberde Global Coin’in 2020 yılında piyasaya sürüleceği de belirtildi.
Daha sonra Facebook’un, henüz detayları paylaşılmamış olsa da ve üzerinde çalıştıklarını kesin olarak onaylamamalarına rağmen kripto para borsaları Coinbase ve Gemini ile görüştükleri ortaya çıktı. Kripto para borsalarının ardından Facebook’un Amerikalı düzenleyiciler ile görüşmelere başladığı haberleri gündemde yer buldu. Haziran başında ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC) yöneticisi Christopher Giancarlo CFTC’nin sosyal medya devi ile “görüşmelere başladığını ancak bunun çok erken aşamalarda olduğunu” dile getirdi.
Whitepaper’ın yayınlanmasından hemen önce ise Facebook’un dört önemli isimden proje kapsamında destek gördüğü haberlerini okuduk. Ortaya çıkan haberlerde Mastercard, PayPal, Visa ve Uber uygulamasının Fcabook’u bu projede desteklediği belirtildi.
Whitepaper Aşaması…
Nihayet 18 Haziran 2019’da Facebook, tüm merakları bir nevi giderecek olan Libra whitepaper’ını kamuoyuyla paylaştı. Whitepaper’da bir stablecoin projesi olarak tasarlanan dijital para biriminin adının “Libra” olacağı ifade ediliyordu. Bununla beraber yeni kripto para biriminin “Libra Derneği” tarafından denetleneceği ve yönetileceği de yapılan açıklamalar arasında yer alıyordu. Ayrıca Libra’nın Instagram ve WhatsApp da dahil olmak üzere Facebook’un yönetimindeki platformlarda da kullanılacağı belirtildi.
Düzenleyici Baskılar…
Whitepaper’ın kamuoyuyla paylaşılmasının hemen ardından hükümetlerde, “Libra finansal sistemi tehdit eder mi” endişesi başladı. Hatta bu endişe o kadar büyük boyutlara ulaştı ki çeşitli isimler projenin yavaşlamasını ve hatta durdurulmasını istedi. Örneğin whitepaper’ın açıklanmasının hemen ardından Financial Services Committee’nin başkanı olan ve Amerika Temsilciler Meclisi üyesi Maxine Waters, Facebook’un dijital para birimi projesi konusunda yavaşlaması gerektiğini dile getirdi.
Düzenleyicilerin kripto para projesi Libra hakkındaki en büyük endişesi ise Facebook’un daha önce karışmış olduğu veri skandalıydı. Çünkü düzenleyiciler daha önceden kullanıcılarının verilerini koruyamamış olan bir kurumun daha fazla veriye sahip olmasını istemiyordu. Ancak gösterilen bu sebep işin sadece bahanesi… Ben düzenleyicilerin 2.5 milyara yakın kullanıcısı bulunan Facebook’un bir de finansal sistemde söz sahibi olmasını istemediklerini düşünüyorum. Çünkü Facebook’un kripto para piyasaya sürmesi ve yalnızca kullanıcılarının yarısının bile bu para birimiyle işlem yapmaya başlaması küresel finansal sistem açısından tehdit oluşturabilecek güçte. Dolayısıyla devletler her zaman olduğu gibi finansal egemenliklerini kaybetmemek için Libra’ya bu kadar sert bir tavır sergiliyor. Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin karşılaştıkları çirkin tavırların da bu sebeple olduğunu düşündüğümü belirtmek isterim…
Daha sonra düzenleyicilerin baskıları nihayet etkisini gösterdi ve Libra Derneği kan kaybetmeye başladı. Libra’nın whitepaper’ında Uber, Coinbase, Visa, Ebay, Xapo, Paypal, Vodafone ve Andreesen Horowitz gibi birçok büyük firma ile birlikte çalışıldığı ve bu firmalardan çeşitli yatırımlar alındığı belirtiliyordu. Ancak düzenleyici baskılar dolayısıyla endişelenen bazı isimler projeden çekildiklerini açıkladı. Bu şirketler arasında MasterCard, Visa, PayPal ve eBay gibi çok önemli oyuncular yer alıyordu.
Sıra Vodafone’da…
Ortaya çıkan son haberlere göre telekomünikasyon devi Vodafone da Libra projesinden elini eteğini çekti…
Bir şirket sözcüsünü yaptığı açıklamalara göre Vodafone, dünyanın yoksul nüfusuna ekonomik finansal hizmetler sunmak için kendi ürünlerini geliştirmeye odaklanmaya karar verdi. Bu sebeple de Facebook’a olan desteğini geri çekti.
Libra Derneği de yaptığı açıklamalarda Vodafone’un projeden ayrıldığını doğruladı…
Tüm bu yolculuğa baktığımız zaman, aslında çok heyecanlı başlayan ve finansal hizmetler açısından küresel olarak devrim yaratabilecek bir projenin tabiri caizse baltalandığını görüyoruz. Ancak endişelerin de yersiz olmadığını ifade etmek de fayda var. Facebook’un belki de öncelikle veri skandalı sebebiyle oluşturduğu güvensizliği ortadan kaldırması gerekiyor…
Öte yandan Libra piyasaya sürülse bile Bitcoin ve diğer kripto para birimleri gibi düzenleyici engellerle karşılaşmaya devam edecek… Kullanıcı desteği, sistem güvenliği ve benimsenme süreci ise Libra’nın başarısını belirleyecek etmenler olacak…
