Küresel ekonomide hareketli ve kritik bir dönem yaşanıyor. Son yıllarda görülen gelişmeler hem sermaye piyasalarında hem de istihdamda benzersiz bir tablo ortaya koyuyor. Bu süreçte yaşananların tam anlamıyla kavranması ise genellikle geriye dönüp bakıldığında mümkün olabiliyor.
ABD Hisse Senetlerinde Eşi Görülmemiş Yoğunlaşma
ABD’de hisse senedi piyasalarının önemli bir kısmı artık dev şirketlerin elinde toplanıyor. Özellikle Apple ve benzeri teknoloji devleri değerlerini sürekli artırıyor ve 4 trilyon dolar seviyesine ulaşma çabalarını sürdürüyor. Bu da borsadaki toplam piyasa değerinin büyük bir bölümünü sadece belli başlı şirketlerin kontrol etmesine yol açıyor.
Son veriler, ABD piyasasındaki en büyük %10’luk hisse grubunun, toplam piyasadaki payının %76’ya ulaştığını gösteriyor. Bu oran, 1930’ların Büyük Buhran öncesindeki rekorları dahi aşıyor ve ciddi bir yoğunlaşmaya işaret ediyor.
“Bu rakam, 1930’lardaki Büyük Buhran öncesinde kaydedilen önceki rekoru resmi olarak aştı. Karşılaştırmak gerekirse, 2000 Dot-Com Balonu’nun zirve yaptığı dönemde, en büyük %10’luk hisse senetlerinin payı yaklaşık %73 idi. 1980’lerde bu oran %50’nin altındaydı. S&P 500’deki en büyük 10 hisse şu anda endeksin piyasa değerinin %40’ını oluşturuyor. Tarihe tanıklık ediyoruz.”
Bu derece eşitsiz bir dağılım, ya yeni ve güçlü bir büyüme döneminin ya da büyük bir geri çekilmenin habercisi olabilir. Yatırımcılar için temkinli olmakta fayda var.
Kazançlar ve İstihdamda Alarm Zilleri
S&P 500 şirketlerinin çoğunluğu, beklenen kazançların üzerinde performans sergiliyor. Özellikle son çeyrek, son 25 yılın en güçlü kazanç artışına sahne oldu. Bu ivmenin devam edip etmeyeceği ise merak konusu.
İstihdam verileri ise endişe verici sinyaller gönderiyor. ABD iş gücü artışı, pandemiden bu yana en düşük düzeyde seyrediyor. Bu yavaşlama, ekonomik döngülerde genellikle durgunluk veya resesyonun öncüsü olarak değerlendiriliyor.
“ABD iş piyasası uyarı sinyalleri veriyor: Tarım dışı istihdam artışı Temmuz ayında yıllık bazda %0,97’ye gerileyerek 2020’den bu yana en zayıf seviyesine indi… 3 aylık ortalama istihdam değişimi +35.000’e gerileyerek Haziran 2020’den bu yana en düşük seviyeye indi. 2020 hariç, bu 15 yılın en zayıf işgücü piyasasını temsil ediyor. Önceki iş döngülerinde, bu tür yavaşlamalar genellikle resesyonların habercisi olmuştu.”
Tüm bu gelişmeler, piyasaların yakın zamanda ciddi bir düzeltmeyle karşılaşabileceğine dair güçlü işaretler sunuyor. Eğer ABD Merkez Bankası faiz indirimlerine erken başlarsa, bu durum kripto para piyasalarına kısa vadeli bir destek sağlayabilir. Şartlar, önümüzdeki dönemde sürpriz gelişmelere açık görünüyor.
