Blockchain teknolojisi birçok alanca hayatımızı kolaylaştıracak yeniliklere altyapı sağlıyor. Bunlardan biri de CBDC yani merkez bankaları tarafından yönetilen dijital itibari para birimleridir. Çok sayıda ülke henüz kendi para birimlerini nasıl dijital hale getireceği konusunda araştırmalar yapıyor. Çin gibi öncüler ise kendilerine daha fazla denetim ve kontrol imkanı tanıyan bu modeli erken dönemde benimsedi.
CBDC Planları
Bank for International Settlements (BIS) tarafından yakın zamanda yayınlanan bir makalede, Brezilya Merkez Bankası’nda (CBB) ekonomist olan ve aynı zamanda ülkenin merkez bankası dijital para birimi çalışmasından da sorumlu olan Fabio Araujo, para otoritesinin daha büyük bir güce sahip olacağını düşünüyor.
CBDC piyasaya sürüldükten sonra nüfusun parası üzerinde kontrol çok daha kolay hale gelecek. Brezilya’nın Real Digital’i aracılığıyla, merkez bankası banka operasyonlarını durdurabilecek ve vatandaşların paraya erişimine başka kısıtlamalar getirebilecek. Brezilya’nın ulusal para biriminin dijital versiyonu olan Real Digital, 2015’ten beri merkez bankasında tartışılıyor ve ilk testlerini 2023’te CBB tarafından gerçekleştirilen son Lift Challenge etkinliği sırasında özel şirketler tarafından sunulan dokuz çözümle yapacak.
CBDC konusunda dünyanın en önde gelen ülkesi Çin’dir. Hatta kendi dijital para birimlerinin kullanımını teşvik için ülkedeki kripto para dolaşımını da yasakladılar. Çok sayıda teşvik programı duyurarak vatandaşlara ücretsiz dijital yuan dağıtıp onları CBDC destekli işletmelerde harcamaya yönlendirdiler. Uzmanlar, CBDC ile halklar üzerindeki baskı ve denetim daha da artacağı ve özel verilerin daha kolay izleneceği konusunda endişelerini dillendiriyor. ABD’li siyasiler ise dijital yuan’ın ABD vatandaşları için yasaklanması dahil birçok öneri de bulundular.
Real Digital
Real Digital aracılığıyla merkez bankası, düzenlenmiş bir ortamda akıllı ödemeleri etkinleştirmek istediğini söylüyor. Akıllı ödemeler, akıllı sözleşmeleri, Nesnelerin İnterneti cihazlarıyla yapılan işlemleri ve hatta merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamalarını içerir. BIS belgesinde Araujo, bir CBDC’yi tanıtmanın temel amacının girişimcilere akıllı ödemeleri gerçeğe dönüştüren programlanabilirlik teknolojilerini kullanarak yenilik yapabilecekleri güvenli ve güvenilir bir ortam sağlamak olduğunu söyledi.
“Kripto varlıklarında görüldüğü gibi akıllı ödemeler için mevcut teknolojiler, yeni iş modellerine yer açıyor ve insanlar bunu talep ediyor”.
Bununla birlikte, kullanıcıların varlıklarına sahip olduğu ve kimsenin operasyonlarını kilitleyemediği kripto para ekosisteminin aksine, Brezilya’nın CBDC‘sinde para çekme işlemlerini kilitleyen bir sistem olacak. Bu özellik sayesinde bank run dediğimiz faciaların da önünün kesilmesi hedefleniyor.
