Kripto paraların tarihine baktığımızda, Bitcoin’in ortaya çıkışından önce, onun temelinde yatan Bit Gold isimli bir projeyle karşılaşıyoruz. Bu projenin yaratıcısı, 61 yaşındaki bilgisayar mühendisi Nick Szabo, bugün de kripto paraların geleceğine ve mevcut risklerine dikkat çeken açıklamalarıyla gündemde.
Bit Gold ve Bitcoin’in Doğuşu
Nick Szabo, henüz Bitcoin ortada yokken, 2000’lerin başında Bit Gold adını verdiği dijital bir altın sistemi önermişti. Ona göre, bilgi işlem gücüyle çözülerek üretilen ve zaman damgası taşıyan dijital varlıklar, güvenli, kıt ve değerli bir para anlamına gelebilirdi. 2005 yılında yayımlanan Bit Gold makalesinde, merkezi olmayan ve üçüncü tarafa ihtiyaç duymayan bir para birimi geliştirmeyi hedefledi.
“Uzun zaman önce bit gold fikrini buldum. Sorun, kısaca, paramızın değerinin şu anda üçüncü bir tarafa duyulan güvene bağlı olmasıdır… Değerli metaller ve koleksiyon parçaları, üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle sahteciliğe karşı dayanıklı bir kıtlığa sahiptir… Ancak değerli metallerin de sorunları vardır… metal ile çevrimiçi ödeme yapamazsınız.”
Szabo’nun fikirleri ile Satoshi Nakamoto’nun 2008’de duyurduğu Bitcoin’in yapısal benzerlikleri, kripto dünyasında Szabo’nun da Nakamoto olabileceği iddialarını doğurdu. Hatta RPOW adlı projeyi geliştiren Hal Finney de bu sır perdesinin bir parçası olarak görülüyor.
Günümüzde Karşılaşılan Sorunlar ve Szabo’nun Uyarıları
Değişen yasalar, devletlerin sıkılaşan düzenlemeleri ve finansal sistemlerin müdahaleleri, kripto paraları zorlamaya devam ediyor. Bitcoin felsefesi, mülkiyet hakkının devlet müdahalesine açık olmaması ve serbest piyasa temelinde özgürlük vurgusuyla başlasa da pratikte bazı handikaplarla karşı karşıya.
“Anarcho-capitalism yenilikçiliği teşvik edebilen harika bir soyut idealdir… Ancak gerçek dünyadaki kripto para birimleri güvenilmez değildir; güveni en aza indirgemektedir. Her kripto para biriminin, hükümetlerin ve/veya özel kuruluşların faaliyetlerini engellemek için yasaları pratik olarak kullanabileceği yolları temsil eden yasal bir saldırı yüzeyi vardır.”
Bitcoin’in devlet otoritelerine karşı dirençli olması, merkeziyetsiz teknolojisi sayesinde mümkün olsa da, Szabo bu savunmanın mutlak olmadığını, özellikle yasal müdahalelerle karşılaşılabileceğini vurguladı.
“Bitcoin’in veya diğer herhangi bir kripto para biriminin… herhangi bir tür hükümet saldırısına dayanabilecek sihirli bir anarşist-kapitalist İsviçre çakısı olduğunu düşünmek deliliktir.”
Son dönemde hem borsalardaki varlıklara el konulabilmesi, hem de KYC ve AML politikalarının yaygınlaşması bu kaygıları pekiştiriyor. Ayrıca, blokzincire keyfi veri eklenmesi gibi teknik hassasiyetler de kripto paraları yeni risklerle karşı karşıya bırakıyor.
Kimi uzmanlar, anonim ve merkeziyetsiz bir protokolün savunmasız olabileceği konular hakkında topluluğun yeterince bilinçli olmadığını dile getiriyor. Vince Quill, Szabo’nun görüşlerine tam anlamıyla katılarak toplumun Bitcoin’in risklerine karşı daha dikkatli olması gerektiğini belirtti.
“İnsanlara bunun söylenmesi gerektiği gerçeği, ne yazık ki Bitcoin topluluğundaki insanların kalitesinde büyük bir eksiklik olduğunu gösteriyor. Sadece bir aptal, merkezi olmayan bir para protokolünde keyfi verilere izin vermenin… büyük bir saldırı yüzeyi olduğunu göremez.”
Bu çerçevede, Bitcoin’in başlangıcındaki idealist vizyonun, günümüz dünyasında yasal, sosyal ve teknik sınavlardan geçtiği görülüyor. Kripto paraların geleceği için; yazılımcıların yanı sıra hukukçuların ve diğer sosyal bilimcilerin de sürece dahil olması gerektiği anlaşılıyor.
