Kripto para piyasalarında zaman zaman sığ likidite nedeniyle beklenmedik fiyat hareketleri yaşanabiliyor. Özellikle merkeziyetsiz borsalarda (DEX) bu gibi durumlar, büyük yatırımcıların (balina olarak adlandırılan) tek seferde büyük miktarda işlem yapmaları ile büyük kayıplara yol açabiliyor. Son olarak Cardano blockchain’inde gerçekleşen bir transfer, bu konuda dikkat çekici bir örnek oldu.
ADA Coin’de Büyük Kayıp
Bir Cardano yatırımcısı, yaklaşık beş yıl boyunca cüzdanında tuttuğu 14,4 milyon adet ADA Coin’i, USDA isimli stablecoin’e çevirmek istedi. Ancak bu dönüşüm sırasında, piyasada yeteri kadar USDA bulunmaması sebebiyle, ADA’nın değeri işlem sırasında olağandışı bir şekilde yükseldi. Sonuçta yatırımcı, yaklaşık 7 milyon dolarlık ADA Coin satarak karşılığında sadece 847 bin USDA almayı başardı.
“Bir Cardano yatırımcısı iki saat önce 14,4 milyon ADA (6,9 milyon dolar) karşılığında 847 bin USDA (Cardano’nun ABD dolarına sabitlenmiş stablecoin’i) aldı ve düşük likidite nedeniyle fiyatın geçici olarak keskin bir şekilde yükselmesinden dolayı 6,05 milyon dolar kaybetti. Bu fonlar daha önce yaklaşık 5 yıl boyunca hareketsiz kalmıştı.”
Bu işlem kripto dünyasında tecrübeli kullanıcıların da başına gelebilecek bir fiyat kayması (slippage) sorununun canlı bir örneği oldu. Sığ likiditeyle yapılan yüksek hacimli işlemler, anlık ve aşırı fiyat hareketlerini tetikleyerek zararı büyütüyor. Yatırımcı, normalden onlarca kat pahalıya USDA almak zorunda kaldı.
Merkezi ve Merkeziyetsiz Borsaların Farkı
Bu tür anormal işlemler, genellikle merkeziyetsiz borsalarda AMM (Otomatik Piyasa Yapıcı) modeli yüzünden ortaya çıkıyor. Havuzdaki ADA/USDA oranına göre fiyat belirlenirken havuzda yeterli karşılık bulunmadığında işlem yaptıkça fiyat kendiliğinden şişiyor. Merkezi borsalarda ise, genellikle likidite daha fazla ve emir defterlerine göre fiyatlandığı için benzeri zararlar daha az yaşanıyor.
Buna karşılık, eğer yatırımcı aynı hacimde bir işlemi merkezi borsalarda yanlış bir fiyattan yapmak isteseydi de benzeri zararla karşılaşabilirdi. Ancak DEX’ler bu konuda çok daha hassas ve mekanik çalışıyor.
Likiditesi az olan paritelerle işlem yaparken özellikle büyük tutarlı işlemlerden kaçınmak gerekiyor. Yoğun miktarda ADA’nın, sadece 10 milyon civarında dolaşıma sahip bir stablecoin olan USDA’ya dönüştürülmek istenmesi riskli bir tercih oldu.
Birçok kripto yatırımcısı için merkezi borsalarda işlem yapmak ve sonrasında fonları kişisel cüzdanlara çekmek daha güvenli bir yöntem olarak öne çıkıyor. Bunun yanı sıra, işlem öncesi fiyat, hacim ve likidite kontrolü yapmak büyük önem taşıyor.
Sadece teknik bilgiyle değil, aynı zamanda piyasa koşullarını yakından izleyerek ani fiyat hareketlerine karşı önlem almak gerekiyor. Bu tür olaylar piyasanın dinamiklerini ve risklerini bir kez daha gözler önüne seriyor.
